Jeopolitik Gariplikler: Anklavlar ve Eksklavlar

sör Çarşamba, Şubat 19, 2014 , , Hiç yorum yok
Merhaba! Bugünün konusu insanın hayatı zorlaştırmak için bulduğu milyon sebepten biri olan anklav ve eksklavlar. Anklav bağlı olduğu ülkeye sınırı olmayıp başka bir ülke tarafından çevrelenmiş bölgeler demek. Bu bölge tamamen o ülkenin kendisi de olabilirken, ülkenin ana parçasına erişimi olmayan bir yer de olabilir.
Şekil 1: Örneğin yukarıdaki resimde C bölgesi A’nın anklavıyken, B’nin eksklavıdır.
Ülke olarak tamamen başka bir ülkeyle çevrelenmiş olan anklav ülkelere örnek Vatikan, San Marino ve Lesotho. Vatikan ve San Marino malum, Lesotho ise tamamen Güney Afrika Cumhuriyeti’nin içinde yer alıyor.
Şekil 2: Sarı bölge Lesotho, Güney Afrika'nın su ithalatçısı
Buraya kadar kolay. İlginç olan ve bloga taşımaya değecek kısmı ise çok parçalı anklavlar. Hollanda – Belçika sınırındaki Baarle-Nassau / Baarle-Hertog ile başlayalım. Sınırları toprağa dev puzzle parçaları atarak belirlenmiş izlenimi veren bu bölge esasen Hollanda toprakları içinde yer alan ve birçok parçadan oluşan Belçika topraklarından oluşur. Karmaşıklığı orada bitmez, bu Belçika topraklarının içinde yine Hollanda toprağı olan yerler vardır.
Şekil 3: Sarı bölgeler Belçika, açık renkli bölgeler Hollanda toprağı
Kapı komşunun farklı ülkede yaşaması, bir kafede otururken yan kafedeki adamın o an yine farklı ülkede bulunuyor olması, park yerlerinin ortalarından geçmesi yetmezmiş gibi Hollanda – Belçika sınırları bazı evlerin ortalarından geçer. Sınır evin herhangi bir yerinde geçiyorsa sorun yok, evin kapısı hangi ülkedeyse ev de o ülkede sayılıyor. Ama bunun daha uç noktası da mevcut tabi ki.


Yukarıdaki fotoğrafta gördüğünüz evde sınır tam kapıdan geçiyor ve kapının iki yanına baktığınız zaman iki ülke için iki kapı numarası ve iki zil görebilirsiniz. Bu evdeki insanlar iki ülkede yaşıyor. Evin iki adresi var, sabah Belçika’daki yatak odasında uyanıp Hollanda’daki mutfağında kahvaltı yapıyorlar.

 Bu bölgedeki sınırlar 1800'lü yıllarda belirlenmesine rağmen fiziksel olarak çizilmesine gerek görülmemiş. Tabi bu durum bazı garipliklere de yol açmamış değil. Örneğin Belçika’da yaşadığını sanan Belçikalı bir adam sınırlar çizildikten sonra aslında Hollanda’da yaşadığını öğreniyor. Bu durumun getireceği tonla evrak işiyle uğraşmak istemediğinden dahiyane bir çözüm bularak sadece evin kapısının yerini değiştiriyor. Harika!

 Söz konusu ülkeler Hollanda ve Belçika olunca bu durum pratikte çok soruna yol açmıyor. Her iki ülke de Avrupa Birliği üyesi olduğundan serbest dolaşım hakkı var ve her iki ülke (Belçika’nın kuzey kısmı diyelim) insanları da aynı dili konuşuyor. Ama Hindistan ve Bangladeş arasındaki Cooch-Behar’da (Hindistan’a ait) yaşayan insanlar o kadar şanslı değil. Bu bölgede Hindistan topraklarında 92 Bangladeş anklavı, Bangladeş topraklarında da 106 Hindistan anklavı bulunuyor. Sanıyorum aşağıdaki iki harita durumun vehametini benim kelimelerimin yeteceğinden daha iyi anlatır.


Şekil 5&6: Cooch-Behar anklav bölgesi

 Pek popüler ama doğruluğu da kesin olmayan bir hikayeye göre bölgenin bu hale gelmesi 18. yüzyılda bölge krallarından Koch Bihar rajası ve Mughal maharajası arasındaki satranç oyunlarına dayanıyormuş. Oyunlarda bölge topraklarını parça parça bahis olarak ortaya sürüldüğü söyleniyor. Hindistan ve Bangladeş arasıda uzun süredir gergin olan ilişkiler buralarda yaşayan 60000 insan için hayatın oldukça zorlaşmasına yol açmış. İki hükümet de diğer ülke eksklavında yaşayan vatandaşların karşı ülkeye kendi topraklarından geçmesine müsaade etmediğinden buradaki insanlar en temel ihtiyaçlardan dahi yoksun kalmışlar. Neyse ki 2011 senesinde iki hükümet bölgedeki sorunu çözmek için konuşmalara başladı. Toprak ve nüfus mübadelesi ve evini bırakmak istemeyen insanlara diğer ülkenin vatandaşlığına geçme seçenekleri ortaya sunuldu. Şu an Bangladeş anlaşmayı onaylamış durumda, Hindistan da Aralık 2013’te tasarıyı Rajya Sabha’yasına (bir nevi lordlar kamarası) sunmuş. Buna rağmen görünen o ki Hindistan toprakları içindeki Bangladeş eksklavı olan Dahagram-Angarpota mevcut haliyle korunacak. Burasının ilginç özelliği ise Bangladeş anakarasına Tin Bigha Koridoru ile bağlı olması ancak bu koridor sadece gündüzleri, ve gündüzleri de bir saat açık bir saat kapalı şekilde çalışıyor. Bölge her açıdan dünyanın en ilginç sınır ihtilaflarına sahip. Bunun en büyük örneği de dünyanın tek “üçüncü derece anklavı” olan Dahala Khagrabari bölgesi. Dahala Khagrabari idari olarak Cooch Behar’a bağlı, ama bir Bangladeş köyü olan Upanchowki Bhajni’nin içinde, Upanchowki Bhajni ise bir Hindistan köyü olan Balapara Khagrabari’nin, o da yine Bangladeş toprağı olan Rangpur bölgesinin içinde. İnsanlar gerçekten hayatlarını zorlaştırmak için ellerinden geleni yapıyorlar.

Hiç yorum yok :

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları ( Atom )